"Śmierć frajerom" - Grzegorz Kalinowski

Kategoria: powieść przygodowo-sensacyjna z wojną w tle 

Wydawnictwo: Muza SA
Cykl: Śmierć frajerom - tom I

Rok wydania: 2015

ISBN 978-83-7758-917-5

Liczba stron: 528

Moja ocena:  8/10

„[…] bo życie jest przygodą, czyż nie?”

Przyznam się, że z ogromną ciekawością sięgałam po tę książkę, przede wszystkim z uwagi na czas umiejscowienia akcji, dawno nie czytałam powieści, której fabuła osadzona jest w klimatach pierwszego ćwierćwiecza XX wieku, do tego w polskich realiach. Jak widać, kolejny raz nie zawiodła mnie intuicja bowiem niniejsza powieść, okazała się dla mnie nie tylko fascynującą przygodą, ale także wskrzeszeniem dawnych lekcji historii, swoistym repetytorium, dzięki któremu wygrzebałam z zakamarków mojej pamięci zdarzenia, które dla nas Polaków, są niezwykle ważne, i o których nie powinniśmy zapominać.

Grzegorz Kalinowski urodził się w 1966 roku i jest człowiekiem bardzo wszechstronnym. Studiował historię na Uniwersytecie Warszawskim, uczył w Liceum Ogólnokształcącym im. Jana Zamojskiego, historyk, dokumentalista, dziennikarz. Przez ostatnich 25 lat pracował w mediach, był także korespondentem na wojnie w dawnej Jugosławii. Zrealizował teledysk Brygady Kryzys, komentował także finały Ligi Mistrzów i Pucharu Polski. Jest autorem filmów dokumentalnych, współtwórcą książkowej biografii Lucjana Brychczego. Na co dzień pracuje w NC+. 

"Śmierć frajerom" Grzegorza Kalinowskiego to książka, w której fikcja zlewa się z wydarzeniami historycznymi. W tej powieści losy postaci wymyślonych plączą się z dziejami autentycznych bohaterów — takich, którzy znacząco zapisali się na kartach historii. W niniejszej powieści pojawia się mnóstwo różnorodnych kreacji, ale postacią kluczową, na której należy się skoncentrować, jest Henryk Wcisło — to jego losy poznajemy od chwili urodzenia, obejmują one lata od 1905 do 1925 roku. Czytelnik w tym czasie poznaje historię Polski — w głównej mierze Warszawy — od czasów zaborów, przez okres I wojny światowej, aż po lata międzywojenne i mimo tej rozpiętości czasowej jest to opowieść bardzo płynna, wielowymiarowa, niezwykle intrygująca, chwilami zabawna, wypełniona warszawską, a także śląską gwarą, pełna przygód, które czytelnik dziarsko przeżywa wraz z bohaterami. Jednakowoż muszę wspomnieć, że jest to powieść, która bardziej spodoba się męskiej rzeszy czytelników, aczkolwiek ja, jako kobieta również odnalazłam się w niej bez większych przeszkód.

Henryk Wcisło to postać, która początkowo wzbudza sentyment, jest błyskotliwym chłopcem z warszawskiej Woli, uwielbiającym literaturę, który w okresie młodzieńczym przeistacza się w sympatycznego rozrabiakę. Cechuje go także odwaga i spryt, jest bardzo rozgarniętym młodzieńcem, dlatego zaczyna uczestniczyć w zamachach na niemieckich szpicli oraz w tajnych akcjach organizacji wojskowych, jako ochotnik trafia do wojska, gdzie bierze udział w Powstaniu Śląskim oraz wojnie polsko-bolszewickiej w 1920 roku. Aczkolwiek Henio może budzić także skrajne emocje, gdyż w rezultacie wplątuje się w świat szemranych interesów, nieuczciwej polityki, wchodzi w układ ze słynnym kasiarzem Szpicbródką i coraz głębiej tkwi w trefnym półświatku II Rzeczypospolitej, stając się swego rodzaju gangsterem i złodziejem — a wróg czuwa i w każdej chwili jest gotów wziąć odwet! Śmierć frajerom — tylko kim są tytułowi frajerzy? Z jakimi przeciwnościami losu przyjdzie się zmierzyć jeszcze Henrykowi Wcisło? O tym już napisać nie mogę, ale polecam Waszej uwadze tę książkę, która dla mnie okazała się frapującą przygodą, pełną skrajnych emocji, dzięki której — oczami wyobraźni — przeniosłam się do starodawnej Warszawy, a także do znanego mi dobrze Śląska, otarłam się również o Witkacego oraz Wiesława Broniewskiego, przeżyłam mnóstwo brawurowych epizodów, które nieuchronnie przywodziły mi na myśl takie filmy jak „Vabank”, czy „Gang Olsena”.

Ciekawa jest również geneza tej publikacji, którą autor zawarł w posłowiu. Pierwotnie miał powstać scenariusz do serialu historycznego, jednakże skończyło się wyłącznie na planach, a jednak Grzegorz Kalinowski tworzył dalej, już bez ograniczeń, jakie rodzi budżet w przypadku ekranizacji. Odżyły też stare opowieści, które autor słyszał od babci, dziadka, rodziców, a także ciotek i wujów. Wiele z nich to autentyczne historie, które wydają się nieprawdopodobne, a jednak wydarzyły się naprawdę, dawno temu, w Warszawie — jaką mało kto jeszcze pamięta. Kiedy czytałam tę książką odniosłam wrażenie, że twórca doskonale odnajduje się w tamtych realiach, świetnie operuje ówczesnym językiem, a także posiada nienaganną wiedzę — Grzegorz Kalinowski sprawia wrażenie bardzo kompetentnej osoby, znakomicie przygotowanej do napisania tego typu powieści, dzięki czemu książka wydaje się szalenie autentyczna i uporządkowana. 

Reasumując, „Śmierć frajerom” Grzegorza Kalinowskiego to błyskotliwie i sumiennie ukazana opowieść, która dla wielu może okazać się ciekawą lekcją historii. Mam wrażenie, że niezwykle mało jest tego typu publikacji na polskim rynku wydawniczym, wyjątkowo oryginalnych i niebanalnych — słowem prima sort! Niniejsza publikacja nie stanowi wyłącznie brawurowej powieści w stylu łotrzykowskim, jest w niej także miłość, tęsknota i żal, tudzież humor i dobra zabawa — naprawdę nie sposób się nudzić podczas lektury tej publikacji. II Rzeczpospolita jawi się w tej opowieści w malowniczy i wielowymiarowy sposób, a czytelnik wraz z Heniem i jego ferajną podąża śladami wielu znanych epokowych postaci, biorąc udział nie tylko w wydumanych epizodach, ale także w tych prawdziwych, bardzo ważnych i głęboko zapisanych na kartach historii naszego kraju. 

Jeśli jesteście miłośnikami literatury, której fabuła osadzona jest w realiach starodawnej Polski, koniecznie sięgnijcie po „Śmierć frajerom” — dla mnie niniejsza publikacja okazała się zajmującą, ale i kształcącą rozrywką, dlatego natychmiast sięgam po tom II tej niezwykle intrygującej warszawskiej sagi — przede mną kolejna przygoda w towarzystwie niepokornego Henia. :)

Książka bierze udział w wyzwaniu: 

Czytam opasłe tomiska 

Za udostępnienie egzemplarza do recenzji serdecznie dziękuję Wydawnictwu:

oraz Agencji: