środa, 22 lutego 2017

[RECENZJA] "Syn szczęścia" – Herbjørg Wassmo


„Człowiek musi wiele sobie wybaczyć, żeby być zdolnym do przebaczenia innym”.


Kiedy czytałam Księgę Diny, stanowiącą pierwszy tom Trylogii Diny targały mną różnorodne emocje, a postać głównej bohaterki skłoniła do wielu przemyśleń, nieustannej analizy jej trudnej do jednoznacznego zdefiniowania osobowości. Nie udało mi się jej jasno określić, stała się dla mnie postacią literacką, którą darzę skrajnie różnorodnymi uczuciami, a jednak to Dina i jej zaburzony wewnętrzny świat skradł moje serce, toteż z wielką ciekawością sięgnęłam po Syna szczęścia, który jest kontynuacją wspomnianego cyklu.
„Człowiek miał pokusę, aby zadać sobie pytanie: po co się żyje? Czy tylko dla siebie? Czy żeby być przymusowym świadkiem, który niczego nie zdradzi?” (str. 164)
Dina, matka Beniamina, zraniona jako mała dziewczynka, z bliznami na duszy uporczywie podąża przez życie — szukając miłości, której nie zaznała — będąc dzieckiem. Jako żona, matka, kochanka, jednocześnie silna i wrażliwa, kierująca się w życiu własnymi zasadami kobieta, jest równolegle uosobieniem dobra i niepokorności, jest także szalenie niebezpieczna. Staje się dla Beniamina wielkim autorytetem i chociaż jest jego matką, to dla małego chłopca bywa postacią niedoścignioną. Dina nie poświęca chłopcu należytej uwagi, jest nieustannie skupiona na własnych emocjach. Beniamin otrzymuje ogromne wsparcie od innych mieszkańców Reinsnes, od Matki Karen, Stine, Tomasza, czy Andersa, ale to miłości Diny pragnie z całego serca, doszukuje się jej w każdym najdrobniejszym geście, spojrzeniu czy rozmowie. Często podąża śladami matki, tropi ją, obserwuje aż pewnego dnia, staje się mimowolnym świadkiem jej okrutnego czynu, który na zawsze odbija piętno w jego zagadkowej psychice. Dręczą go groteskowe, pełne lęku sny, staje się kolejną trudną do określenia postacią, która wzbudza u czytelnika zarazem żal, współczucie, jak i ogromną niechęć.
„Powietrze wydawało się szklanym pyłem, który musiałem wdychać. Ciągle byłem poza samym sobą. Byłem człowiekiem, którego nigdy nie znałem. Jeszcze niepomyślaną myślą. Jeszcze niewykorzystanym dziedzictwem, a zarazem bolesnym wrzodem winy”. (str. 390)
W drugim tomie Dina nieustannie przewija się przez kolejne karty, konsekwentnie dręcząc myśli dojrzewającego chłopca, następnie dorosłego mężczyzny. Jednak tę historię śledzimy już z perspektywy wyalienowanego, niespokojnego, o nietuzinkowej usposobieniu Beniamina, który najpierw zmaga się z duchem zamordowanego Rosjanina w XIX wiecznym Reinsnes, później wyjeżdża do szkoły w Tromsø, gdzie tęsknota i wyrzuty sumienia paraliżują jego umysł, czyniąc z niego osobliwego introwertyka. Następnie przenosimy się do Kopenhagi, gdzie Beniamin podejmuje studia medyczne, tam nawiązuje specyficzną nić porozumienia z Akselem, zaczyna ich łączyć przyjaźń pełna niepokornych emocji i hulaszczego trybu życia, a także swoistej rywalizacji o względy przekornej Anny. Beniamin ociera się także o realia wojenne, gdzie z pola bitwy przyjdzie mu przenosić rannych do lazaretu. Tam poznaje Karnę, która już na zawsze zajmie dotkliwe miejsce w jego sercu.
„Lazaret polowy przesycony był krwią, ropą i goryczą. Przenikały one kikuty nóg, gangrenę i okaleczone twarze. Więcej, przepajały nawet samą śmierć”. (str. 275)
Herbjørg Wassmo oczarowała mnie wysublimowanym, kunsztownym stylem i niecodzienną kreacją bohaterów, ich psychologiczną głębią, oryginalnością, niebanalnością, a także szalenie plastycznymi opisami, które przeniosły mnie na długie godziny do zamkniętego, surowego XIX wiecznego społeczeństwa w norweskim Reinsnes, a także do ówczesnego Berlina i Kopenhagi. Poznałam tamtejszych ludzi, ich mentalność i zwyczaje, posmakowałam wyjątkowo odmiennej od współczesnej, rzeczywistości. Urzekł mnie chwilami refleksyjny, ale i nasycony intensywnymi emocjami rytm powieści. Szalenie realne opisy oszałamiają, wywołują przyśpieszony rytm serca, chwilami zapierając dech. Autorka wykreowała kolejną skomplikowaną postać, która nieustannie dręczy myśli czytelnika, nie pozwalając jednoznacznie jej ocenić. Zarówno Księga Diny, jak i Syn szczęścia na długo zapadną w moją pamięć, w szczególności bohaterowie, tak nieszablonowi, enigmatyczni, błyskotliwi i wieloznaczni. Słowem, mistrzowskie kreacje, mocno odbiegające od nieustannie pojawiających się schematów, czy stereotypów w literaturze. Mam jednak świadomość, że jest to kolejna powieść autorki, która nie musi w identyczny sposób czarować każdego czytelnika bowiem fabuła nie jest łatwa i oczywista, a bohaterowie rodzą niejednolite emocje. 

Na uznanie zasługują także role Ewy Partyki i Ewy M. Bilińskiej, które przełożyły obie powieści z języka norweskiego, pięknie odzwierciedlając efektowny styl pisarki. Za każdym razem, kiedy sięgam po książki Wydawnictwa Smak Słowa, delektuję się starannością, znakomitą korektą — w tekście nie ma żadnych braków, niedociągnięć, czy innych błędów — lektura zaspakaja, koi czytelniczą duszę i daje uczucie znakomicie spędzonego czasu. 
„[…] proste, lecz niezbędne słowa należy wymówić nie po to, aby śmierć tego drugiego była lżejsza. Nie, one potrzebne są człowiekowi, żeby mógł kiedyś umrzeć spokojniej". (str. 408).
Syn szczęścia Herbjørg Wassmo to kolejna oryginalna powieść, skierowana do miłośników literatury skandynawskiej, pełna nieoczywistej treści, skłaniającej do głębokich refleksji, intensywnych emocji, wysublimowanej namiętności oraz wyjątkowo urzekającego klimatu, który działa na zmysły, sycąc intelektualne zmysły. Czytelnicy poszukujący nieszablonowych, kunsztownie podanych treści powinni poczuć się ukontentowani. Gorąco polecam i niecierpliwe czekam na trzeci tom!
„Tylko głupcy spędzają życie na praktykach wiary i modlitwach wymyślonych przez ludzi. Liczy się miłość. Jeśli masz miłość, to w niej spełniają się wszystkie modlitwy tej ziemi”. (str. 314)


__________________________________________________________________________________
Kategoria:
 literatura współczesna 
Wydawnictwo: Smak Słowa 

Seria: Arcydzieła Literatury Norweskiej 
Cykl: Trylogia Diny 
Tłumaczenie: Ewa M. Bilińska  
Rok wydania: 2017
ISBN 978-83-64846-84-7
Liczba stron: 558
Moja ocena: 8,5/10 

Za udostępnienie egzemplarza do recenzji 
serdecznie dziękuję:



28 komentarzy:

  1. Bardzo ciekawa tematyka, ale nigdy nie spotkałam się z tym autorem.
    Bardzo ładne zdjęcia <3

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. To norweska pisarka, pomału poznaję jej twórczość, i jak dotychczas jestem oczarowana <3 Bardzo polecam, jeśli lubisz książki w podobny gatunku :)
      Bardzo dziękuję i pozdrawiam! :)

      Usuń
  2. Muszę zatem koniecznie nadrobić zaległości i sięgnąć po pierwszy tom :)Tym bardziej, że skandynawskich autorów bardzo lubię, w każdym razie jak dotąd żaden z nich mnie nie zawiódł :)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Cieszę się, że Cię zachęciłam i przyznam, że jestem bardzo ciekawa, jak odbierzesz tę serię, to nie są łatwe i oczywiste książki, ale ja jestem oczarowana twórczością tej autorki :) Też bardzo lubię skandynawską literaturę :)

      Usuń
  3. Koniecznie muszę poznać tę autorkę. Twoje ilustracje mają wiele czaru:)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Ja po dwóch książkach ją uwielbiam <3 Dziękuję! Starałam się, aby odrobinę oddawały klimat książki ;) Pozdrawiam! :)

      Usuń
  4. Ta psychologiczna głębia i plastyczność opisów mocno działają na wyobraźnie i zachęcają do poznania książki :)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Mnie urzekły, czytałam tę książkę i delektowałam się każdym słowem, formą i postaciami, które są bardzo oryginalne, najbardziej trudne do jednoznacznego określenia, o jakich czytałam :)

      Usuń
  5. Jej, moją uwagę skradły całkowicie Twoje zdjęcia. Istne dzieła sztuki :)

    OdpowiedzUsuń
  6. I co, kochana? Pięknie opisałaś tę część, której jeszcze nie miałam okazji czytać.Dlatego nie mam już wyjścia i muszę koniecznie przeczytać powieść z ulubionej Północy :)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Dziękuję Beatko, przyznam się, że autorka skradła moje serce i niecierpliwie czekam na trzeci tom :) Muszę zdobyć też inne książki pisarki, bo pięknie kreuje rzeczywistość :) W mojej opinii to mistrzyni słowa pisanego <3

      Usuń
  7. Księga Diny była niesamowita. A sama Dina budziła we mnie tak skrajne emocje, jak rzadko która bohaterka. Trudna powieść, jednak warto się w nią zagłębić. Bardzo ale to bardzo chcę poznać część drugą ☺

    Jak zwykle cudne zdjęcia ☺

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Też tak uważam! :) Dina to najbardziej niezwykła postać o jakiej czytałam, Beniamin też ma skrajnie różnorodną osobowość, przyciąga uwagę, niepokoi, denerwuje i wzrusza :) To kolejna niełatwa książka, ale warta przeczytania :). Mam nadzieję, że przeczytasz i niebawem podzielisz się emocjami :).
      Pozdrawiam! :)

      Usuń
  8. A przede mną pierwsza część :)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Jestem ciekawa, czy przypadnie Ci do gustu twórczość tej autorki :) Udanej lektury! :)

      Usuń
  9. Zaciekawiła mnie ta książka, a zwłaszcza tytuł. Dlaczego "Syn szczęścia"? Czy Beniamin zazna szczęścia? Muszę przeczytać :)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Tytuł nadal próbuję zinterpretować, jest tak nieoczywisty, jak bohaterowie tej serii :) Jenak warto poświęcić czas Trylogii Diny, chociażby dla pięknego stylu autorki, mnie oczarował :) Pozdrawiam serdecznie :)

      Usuń
  10. Skandynawskich autorów mogę brać w ciemno :D

    Zostaję na dłużej i obserwuję!

    Pozdrawiam
    To Read Or Not To Read

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Ja też uwielbiam, z każdą książką coraz mocniej <3

      Bardzo mi miło, zatem witam serdecznie! :D
      Również pozdrawiam :)

      Usuń
  11. Nie mogę się napatrzeć na te zdjęcia! Są przepiękne.

    OdpowiedzUsuń
  12. Uwielbiam książki, w których mogę się tak zanurzać całkowicie, chwytać każde słowo, bo ma ono swój urok, smak, sens, oddziałuje na zmysły. :) Piękną sesję fotograficzną zrobiłaś, urzekły mnie te zdjęcia. :)
    Bookendorfina

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Ja też uwielbiam takie książki, choć bywają trudne, skłaniają do przemyśleń, to jednak koją umysł :) Bardzo Ci dziękuję za miłe słowa, cieszę się, że tak je odbierasz :)

      Usuń
  13. Ponieważ "Księgę Diny" zaliczam do moich ulubionych powieści, podejrzewam, że i ten tom mnie zachwyci. Stoi właśnie na mojej półce i za kilka dni zacznę go czytać. A ta recenzja sugeruje, że znowu może mnie czekać literacka uczta. Pozdrawiam. :-)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Pani Agnieszko, mnie oczarował styl Herbjørg Wassmo. Czytałam, delektując się pięknie płynącymi słowami, to z pewnością też zasługa tłumacza, bo według mnie książka jest pięknie przełożona. Historia Beniamina jest oryginalna, aczkolwiek to Dina skradła moje serce, mimo jej niełatwego usposobienia :). Bardzo jestem ciekawa trzeciego tomu, nie mogę się doczekać :)
      Ciekawa jestem, jak Pani odbierze "Syna szczęścia", życzę przyjemnej lektury :) Pozdrawiam serdecznie :).

      Usuń
  14. Książki z pewnością przeczytam!
    Zdjęcia są przepiękne.

    OdpowiedzUsuń
  15. ciągle się waham nad tą książką...

    OdpowiedzUsuń

Drogi Czytelniku :)
Będzie mi bardzo miło jeżeli pozostawisz po sobie ślad w postaci komentarza.
Z góry uprzejmie dziękuję :)