"Kręgi albo kolejność zdarzeń" - Jan A. Homa

Kategoria: literatura piękna 

Wydawnictwo: SOL

Rok wydania: 2010

ISBN 978-83-62405-02-2

Liczba stron: 365

Moja ocena: 7,5/10

„Wypadki są nieodłącznym elementem rzeczywistości,
łamią ludzkie nogi, serca i życia”.

„Kręgi albo kolejność zdarzeń” autorstwa Jana Antoniego Homy, to bardzo oryginalna powieść, której lektura wzbudzała we mnie wiele skrajnych emocji. Poświęciłam jej kilka nocy bowiem ta książka, wymagała ode mnie zupełnej ciszy, spokoju i kontemplacji, a tylko nocą mogę osiągnąć stan duchowej równowagi, który pozwoli w pełni oddać się czytanej lekturze. To nie była łatwa książka, dlatego nie jest prosto o niej pisać, zrobiła na mnie trudne do opisania wrażenie i z pewnością jeszcze długo będzie krążyć po mojej głowie. Przedstawiona w niej historia jest szalenie nietuzinkowa, chociaż ukryta pod płaszczykiem egzystencji zwykłych ludzi, którzy na skutek różnorodnych niepowodzeń oraz trudnych i nieprzewidzianych zdarzeń uciekają, ukrywając się w prowincjonalnym miasteczku. Tam próbują odnaleźć zagubioną tożsamość oraz sens ludzkiego istnienia, aby wreszcie móc podążać wyłącznie stosowną i pomyślną drogą.

Jan Antoni Homa — skrzypek, absolwent Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Warszawie. Solista, muzyk wielu formacji kameralnych i symfonicznych w kraju i za granicą. Od 2002 roku drugi koncertmistrz Filharmonii Brabanckiej w Eindhoven. W obliczu niedającej się ujarzmić nietrwałości dźwięku zainteresował się słowem pisanym.* W 2009 roku J.A. Homa zadebiutował kryminałem muzycznym „Altowiolista”, natomiast już w 2010 roku pojawiły się „Kręgi albo kolejność zdarzeń”. Następnie w 2012 roku nakładem Wydawnictwa MG ukazał się „Ostatni koncert”, który stanowi kontynuację „Altowiolisty”. W ostatnim czasie autor opublikował w postaci e-booka „Bunt manekinów”, który należy do gatunku fantastyki, jednakże twórca podkreśla, iż zdecydowanie bliżej jej do antyutopii niż fantasy.

„O ile bowiem w samej śmierci nie ma nic nienaturalnego, ba, wydaje się ona najbardziej nieuchronną ze wszystkich życiowych czynności i konsekwencji, o tyle śmierć przez zabijanie jest najbardziej wynaturzonym pogwałceniem tegoż życia najświętszej zasady”. Str. 337

Główny bohater tej historii to Marcin, nauczyciel polonista, który na skutek przelotnego romansu z dyrektorką szkoły musiał pożegnać się z pracą nauczyciela języka polskiego. Zraniony i rozczarowany postanawia przyjąć wakat wychowawcy w odległym małym miasteczku o tajemniczo brzmiącej nazwie Zabijany Krochmalne. Po drodze spotyka dziennikarza Rafała, który intrygując go swoimi spostrzeżeniami i przemyśleniami, staje się dla niego bratnią duszą. Przyjacielem, który może stanowić oparcie, stać się powiernikiem jego osobliwych obserwacji na temat nowej społeczności, która wywołuje u niego dziwne zachowania, swoistą paranoję wiodącą do dziwnych myśli i zachowań. W Zabijanach Krochmalnych jego uwagę przyciąga także mały, wrażliwych chłopiec o imieniu Jakub, dla którego zwierzęta są istotnym elementem jego życia, dla nich jest w stanie poświęcić cały swój czas, a także narazić się na kłopoty i komplikacje. Jego uwagę pochłania także milcząca dziewczyna o imieniu Aurelia. Jej wrażliwość, delikatność, tajemniczość oraz świeża uroda niezwykle intrygują Marcina. Jednakże prowincjonalną nudę i spokój zaburzają otaczające miasteczko Białe Bagna, które są dla mieszkańców miejscem przeklętym i stanowią lokalną tajemnicę. Budzą wielką trwogę, gdyż wiąże się z nimi upiorna legenda, w której prawdziwość głęboko wierzą mieszkańcy Zabijan Krochmalnych. Czy bieg i kolejność pewnych zdarzeń wpłynie w znaczący sposób na dalsze losy Marcina i kręgu jego nowych przyjaciół? Czy przyniosą im spokój i ukojenie, czy może dostarczą kolejnych przykrych doświadczeń i jaką rolę odegra w całej historii mała Indianka ze szczepu Arapaho?

„Jeśli ktoś pochodził z tych słabych, a znalazł w sobie moc, aby się oprzeć i przeciwstawić miażdżącej obojętności i okrucieństwu świata, jego obowiązkiem jest podać rękę tym, którzy takiej siły i świadomości nie posiedli". Str. 95

Niniejsza powieść skłoniła mnie do wielu refleksji, nie tylko nad samą fabułą i ukrytym przekazem tej historii, ale przede wszystkim nad stylem i osobowością autora. Jan Antoni Homa stworzył książkę bardzo nieszablonową, dojrzałą, nasyconą filozofią, wrażliwością oraz głębokimi przemyśleniami ukrytymi w sylwetkach bohaterów, niby zwyczajnych, a jednak na swój sposób skrajnie doświadczonych, skrzywdzonych, zagubionych i bardzo samotnych. Trudno zakwalifikować tę powieść do konkretnego gatunku, to z pewnością literatura piękna, napisana w formie współczesnej baśni z elementami fantastyki, posiadająca również cechy powieści psychologicznej, ukazującej zawiłą ludzką naturę. Powieść oparta jest w głównej mierze na narracji trzecioosobowej, z małą ilością dialogów. Tej książki nie da się czytać szybko i bez namysłu, warto poświęcić jej więcej czasu, aby wyłowić jej istotę. Kiedy przejrzałam kilka pierwszych stron, poczułam się zafascynowana niesłychanie estetycznym, wysublimowanym, wręcz poetyckim stylem pisarza oraz intrygującą, owianą tajemnicą i melancholią historią, która już na wstępie wzbudziła mój olbrzymi entuzjazm. Jednakże gdzieś w połowie książki zaczynałam odczuwać odrobinę zmęczenia, ale tylko względem pewnych wątków, które były mocno osadzone w sferze filozofii. Jednakowoż całość budzi swoisty niepokój, smutek i szereg niejednolitych emocji.

Nie do końca wiem, jak ocenić tę powieść bowiem nie była ona z pewnością dla mnie lekturą stricte rozrywkową, ani dającą ukojenie. Fascynowała i delikatnie męczyła mnie naprzemiennie, jednakże ostatecznie dała wiele satysfakcji i powodów do zadumy, skłoniła do wielu refleksji w kwestiach etycznych. Autor tą publikacją bardzo mocno zwraca uwagę na tematy związane z konsumpcją, która w bardzo naganny i niehumanitarny sposób bazuje na zwierzętach, które przecież są żyjącymi istotami, bytami czującymi w takim samym stopniu jak ludzie. A jednak traktowane są bardzo przedmiotowo, często zabijane w bezduszny i masowy sposób, niejednokrotnie wyłącznie po to, aby zaspokoić próżne potrzeby niektórych ludzi. Wyczuwam w tej powieści filozofię życia autora, być może się mylę, ale odnoszę wrażenie, że Jan A. Homa sam darzy ogromnym szacunkiem zwierzęta i prawdopodobnie jest wegetarianinem. Jego książka w końcowej części jest pewnego rodzaju manifestem, który być może ma na celu skłonić do zmiany stylu życia, dla sceptyków może być irytujący, natomiast zwolenników powinien zachwycić. Nie oznacza to jednak, że dla osób lubiących produkty pochodzenia zwierzęcego książka jest niestrawna, może ona natomiast wywołać pewne refleksje, pozwolić na przeanalizowanie wielu kwestii związanych z bezdusznym traktowaniem zwierząt w ubojniach, jednakże raczej znacząco nie wpłynie na zmianę stylu ich życia. 

Reasumując, „Kręgi albo kolejność zdarzeń” Jana Antoniego Homy, nie są lekturą rozrywkową, łatwą, lekką i przyjemną, to niewątpliwie powieść skierowana do wymagających czytelników, którzy w książkach nie poszukują wyłącznie wartkiej i prostej akcji. Tę powieść należy czytać w ciszy i spokoju, delektować się nią, smakować każde słowo, które płynie z kart niniejszej książki niczym wysublimowana, ale niepokojąca muzyka. Ponadto owa opowieść nacechowana jest olbrzymią samotnością, tęsknotą i niepowodzeniem, które odbiło głębokie piętno w sercach bohaterów. Zawiera w sobie także głębszą filozofią i tajemnicę, porusza również kwestie etyczne, które mocno podkreślają znaczenie i role żywych istot, będących jednym organizmem, elementem jednolitej konstrukcji, która nie może właściwie funkcjonować bez choćby jednej cząsteczki. Bez wątpienia autor wykazał się niezwykłym kunsztem literackim, który zachwyca i pozostawia czytelnika w głębokiej zadumie. Jeżeli lubicie wymagającą lekturę, która zmusza do myślenia i skupienia, dzięki której Wasz umysł nasyci się pięknym, wręcz poetyckim słowem, które w konsekwencji wywoła melancholię i skłoni do głębszych refleksji, koniecznie sięgnijcie po „Kręgi albo kolejność zdarzeń”. To będzie prawdziwa uczta literacka, jednak niezwykle trudna i nietypowa w przekazie.

„Stań się ciągiem liter o sensie zależnym od czytającego”.

* (informacja pochodząca od wydawcy). 

Za możliwość przeczytania książki "Kręgi albo kolejność zdarzeń" oraz wyśmienitą ucztę literacką dziękuję autorwi Janowi A. Homie.